Amasya’nın bilinen ilk adı “Amaseia”‘dır. Bu isim dünyanın ilk coğrafyacısı olarak bilenen Strabon tarafından verilmiştir. “Amaseia” amozonlardaki yaşayan halkın kraliçelerine verdikleri isimdir.
Yapılan arkeolojik araştırma ve bulgulara göre Amasya’da ilk yerleşme M.Ö. 5500 yıllarında başlayıp Hitit, Frig, Kimmer, İskit, Lidya, Pers, Hellen, Pontus, Roma, Bizans, Danişmend, Selçuklu, İlhanlı ve Osmanlı dönemlerinde de kesintisiz olarak devam etmiştir.

Pontuslar (M.Ö.333 – M.Ö.26) tarafından yapılan Kral Kaya Mezarları, günümüze kadar ulaşarak kentin anıt eserleri arasına girmiştir.

700 yıl Bizans egemenliğinde kalan Amasya, Melik Ahmet Danişmend Gazi tarafından 1075 yılında fethedilerek bu kentte ilk Türk – İslam Egemenliği kurulmuştur.

Osmanlı Anadoluda Türklerin ilk şehir hayatına geçiş yaptıkları yerlerden biriside Amasya olup öz be öz Türk oymaklarının Amasya ve civarında yerleşmiş olması, korunaklı bir yapıya sahip olması nedenleri ile Osmanlı Şehzadelerinin Amasyada yetiştirilmesi uygun bulunmuştur. Bu Sebeplerledir Şehzade Çelebi Mehmet Timur nedeni ile dağılan Anadolu birliğini Amasya ve civarındaki Türkmenlerden sağladığı güçle tekrar sağlamıştır. .

Şehzade Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, Şehzade Murat (II), Şehzade Ahmet Çelebi, Şehzade Mehmet (II), Şehzade Alâeddin, Şehzade Bayezid (II)), Şehzade Ahmet, Şehzade Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid ve Şehzade Murad (III) çeşitli tarihlerde Amasya’da Valilik yapmışlardır.

Bu dönemde kentte birçok ilim admı yetişip saray, çeşme, medrese, cami, türbe v.b. kalıcı eserlerle, şehir bir kültür merkezi olarak tarihteki yerini almıştır.

Tarihin akışı içerisinde önemli roller üstlenen Amasya, Kurtuluş Savaşı sırasında yine ön plana çıkmış, Kurtuluş mücadelesinin planları bu kentte hazırlanmıştır.

“Amasya (il).” Wikipedia, Özgür Ansiklopedi. 17 Ağu 2009, 14:35 UTC. 30 Ağu 2009, 11:22 <http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amasya_(il)&oldid=6226752>.

————————————————————————————————————————————————————————

ENGLISH

Amasya is a province of Turkey, situated on the Yeşil River in the Black Sea Region to the north of the country. Area 5,520 km². Population 352,452.

Its provincial capital is Amasya, the antique Amaseia mentioned in documents from the era of Alexander the Great and the birth place of the geographer and historian Strabo. In Ottoman times Amasya was well known for its madrassas, especially as a centre for the Khalwati Sufi order.

Geography
Despite being near the Black Sea Amasya is at a high altitude and has a dry climate with hot summers and cold winters. Amasya is an agricultural province known as the best apple growing province in the country, and also producing tobacco, peaches, cherries and okra.

Districts
Amasya province is divided into 7 districts (capital district in bold):
* Amasya
* Göynücek
* Gümüşhacıköy
* Hamamözü
* Merzifon
* Suluova
* Taşova

Wikipedia contributors. “Amasya Province.” Wikipedia, The Free Encyclopedia. Wikipedia, The Free Encyclopedia, 13 Jun. 2010. Web. 7 Jul. 2010.